3-2 De dood In De Islam

DE DOOD IN DE ISLAM

a) De islamitische Opvatting over de dood

De zon komt op boven heidenen en moslims. Een aantal eenvoudige levenswetten hebben we te volgen, of we willen of niet. We moeten eten, drinken, paren en ademen om te kunnen voortbestaan. En uiteindelijk komt voor ons allen de dood. Elke moslim wenst te sterven met de “Kalima Sjahadah”, het woord van het geloofsgetuigenis, op zijn lippen. “En sterft niet, tenzij als moslim”, zegt de Koran raadselachtig voor de oppervlakkige lezer. Deze regel moedigt aan met het geloof te leven en te sterven. De stervensbegeleiding door familie en belangstellenden bestaat dan ook uit het lezen van het getuigenis: “ik getuig dat er geen god is dan Allah en ik getuig dat Mohammed Zijn dienaar en boodschapper is” en de aanmoediging voor de stervende om het ook te doen.

b) Het leven van de zielen in “al-Barzach” (het vagevuur)

De dood houdt geen rekening met arrogantie of hoogmoed, met positie of toestand, met oud of jong, als de tijd gekomen is, neemt hij iedereen ongeacht rijk of arm. Hij scheidt de mensen van hun families, de rijken van hun mooie villa's, de ouders van hun kinderen. Hij haalt de mensen uit hun warme zachte bedden en legt ze in de harde aarde. Van de gezelligheid in het leven naar de eenzaamheid van het graf.

De dood is een deur naar het leven in het Hiernamaals, iedere ziel zal door deze deur moeten gaan. Het is weliswaar een heel andere deur dan die wij kennen. Bij deze deur wordt onze levenskleding (het lichaam) voor een tijdje uitgetrokken en bewaard in de aarde. De aarde is als het ware een soort kledingrek voor menselijke lichamen.

Net voor wij uit onze graven zullen komen, zullen we onze lichamen terugkrijgen. De plaats waarin de mensen hun tijd moeten doorbrengen tot de wederopstanding, wordt in de Islam “Barzach” genoemd. Het graf is een wachtplaats voor het leven in het Hiernamaals. De tijd die de mensen er doorbrengen kan aangenaam zijn of uit voortdurende kwelling bestaan. Hoe dan ook, iedereen zal de dood moeten meemaken.

"De dood waarvoor jullie vluchten zal jullie zeker treffen. Dan zullen jullie tot de Kenner van het zichtbare en het onzichtbare teruggebracht worden. En Hij zal jullie inlichten over hetgeen jullie deden.” (Koran : 62/8)

“En Allah geeft niemand uitstel wanneer zijn tijd is gekomen (om dood te gaan); en Allah is volkomen op de hoogte van hetgeen jullie doen.” (Koran : 63/10)

“En de bezwijming des doods komt waarlijk, (dit is hetgeen jullie wilden ontvluchten)” (Koran: 50/19)

c) Rouw: duur en regels

Na de begrafenis geldt een eerste rouwperiode van drie dagen, waarin de nabestaanden worden gecontroleerd en eten krijgen van familie en buren. Voor weduwen geldt na deze drie dagen een rouwperiode van vier maanden en tien dagen, waarin zij geen make-up en sieraden dragen.

Vaak wordt door de familie thuis elke avond gedurende veertig dagen voor de overledene gebeden. Na die veertig dagen wordt de rouwtijd afgesloten met gebeden waarin gevraagd wordt om de overledene op te nemen in de djennah (hemel), gevolgd door een maaltijd voor de hele familie.

d) In acht te nemen regels bij het afscheid van dit leven

Het leven is eenmalig. De profeet Mohammed (v.z.m.h) vroeg drie dagen voor zijn dood om een pen en papier om zijn laatste wil (testament) bekend te maken. In navolging van de profeet Mohammed maken veel moslims, als ze daartoe in staat zijn, op hun sterfbed hun testament op. Als men de religieuze plicht van ondersteuning van de armen niet heeft kunnen vervullen, kan men op het sterfbed vaak een deel van de bezittingen als schenking aan de minder bedeelden bestemmen.

Het is de taak van iedere moslim een stervende te helpen en te verzorgen bij het doodgaan. Er zijn vrij veel handelingen die moeten gebeuren door naaste familie en vrienden. De stervende wordt voorzover mogelijk op de rechterzijde gelegd, met het gezicht in de richting van de Mekka. Daarbij reciteren de aanwezigen uit de Koran en helpen de stervende bij het afleggen van het geloofsgetuigenis.Wanneer iemand sterft zonder bezittingen, draagt de gemeenschap de kosten van de uitvaart. Het dode lichaam moet worden gerespecteerd en mag op geen enkele manier worden beschadigd, crematie is volgens de Islam verboden, want op de laatste dag zullen de doden door de engel Israfiel worden opgewekt. Na het overlijden sluit één van de aanwezigen de ogen van de dode en bidt men gezamenlijk het eerste hoofdstuk uit de Koran: el-Fatiha.

e) Tadjhiz al mayyit: Rituele wassing, lijkwade en begeleiding

Dan volgt de rituele wassing. Wassen en verzorgen van het lichaam is belangrijk omdat volgens de Koran al het gestorvene onrein is. Het wassen gebeurt soms thuis, maar meestal in een uitvaartcentrum dat daarvoor een speciale ruimte heeft. Als eerste wordt de mond gesloten en gezorgd dat deze niet openvalt, waarna de wassing kan beginnen. Bij het wassen worden lotusblad, zepen en geurige parfums gebruikt, die echter geen alcohol mogen bevatten.

Het wassen geschiedt door moslim familieleden of vrienden, waarbij de mannen, de mannen, en de vrouwen de vrouwen wassen. Uitzondering is dat echtlieden elkaar mogen wassen en verzorgen. Kinderen mogen zowel door mannen als door vrouwen worden gewassen. De Koran schrijft voor dat voor deze activiteiten niet mag worden betaald. Alleen als er beroepsmatig wordt gewerkt, mag er wel betaald worden. Men wast het lichaam driemaal, is het dan nog niet rein genoeg, dan wordt wederom gewassen. Het aantal wassingen dient echter oneven te zijn. Bij de wassing is het lichaam met een lendendoek bedekt, omdat men de geslachtsorganen niet mag zien. Na de wassing wordt de overledene in doeken gewikkeld, de man in 3 en de vrouw in 5 doeken. Er dient gewone stof te worden gebruikt, geen zijde en er mag geen versierend stiksel in worden gebruikt.

Vervolgens wordt het lichaam naar de moskee overgebracht. Als een kist wordt gebruikt, is dat er bij voorkeur één waarin de overledene op zijn rechterzijde kan worden gelegd.

f) Het gebed voor de overledene: regels en praktijk

Overledene gebed:

“En bid voor hen; uw gebed betekent zeer zeker rust voor hen.” (Koran : 9/103 ) Het is de plicht van een moslim bij het begrafenisgebed (djanazahgebed) voor de overledene in de moskee aanwezig te zijn. De voorganger bidt bij het opgebaarde lichaam het djanazahgebed. Tenslotte wordt het gebed voor de overledene uitgesproken, staande voor het lijk. Het eindigt met de vredesgroet. Daarna volgt de begrafenis.


1.De voorwaarden verbonden aan het djanazahgebed:

1-de dode moet moslim zijn.
2-de dode moet na een rituele reiniging in een schoon doodskleed gewikkeld worden.
3-de dode moet voor de imam en de moslimgemeenschap liggen, de imam staat op borsthoogte van de overledene.
4-het lichaam van de dode moet geheel of voor het grootste deel aanwezig zijn. Als het grootste deel van het lichaam verdwenen is of het hoofd is er niet, dan wordt het gebed niet verricht. Het wordt niet gereinigd maar in een doek gewikkeld en begraven.

2.De manier waarop het djanazahgebed verricht wordt:

Buiten de Kerahat (afkeurenswaardig)-tijden kan men dit gebed altijd verrichten. Het wordt geheel staande uitgevoerd, men verandert dus niet van houding bij het vier maal zeggen van “Allahoe akbar”; er is geen “roekoe” of “sadjdah”.

1-De moslims staan in rijen achter de imam en men laat weten of de dode een man, een vrouw, een meisje of een jongen is.

2-Men vormt dan in zijn hart de intentie: Neweytu en oesalliye lillahie te°ala we doe°a’en liel meyyietie, eda’en moektedi’en bie hadzel imaam, mustekbielel kibletie, Allahoe ‘ekber” (Ik heb de intentie in het gebed voor Allah en het smeekgebed voor de dode volg ik de imaam, gericht naar de kibleh, Allah is de grootste).

3-Na de openingstekbier legt men de handen op elkaar , hierna leest men de smeekbede soebhaneke.

4-Hierna wordt door de imam weer hardop de tekbier gelezen, hierbij en bij de resterende twee tekbiers blijven de handen op hun plaats. Dan leest men de smeekbeden salli en bariek.

5-Hierna wordt door de imaam de derde tekbier gelezen en wordt de smeekbede voor de overledene die verschillend is voor de man, de vrouw, de jongen of het meisje.

6-Hierna zegt de imaam nog éénmaal hardop Allahoe ‘ekber. Dit wordt door de moslims achter hem zachtjes herhaald, waarna wordt naar rechts en links begroeten.


3.De smeekbede voor de overledene

Allahoemmaghfier lie hayyiena we meyyietiena we sjahiediena we gha'iebiena we saghieriena we kebieriena we dzekeriena we 'oensana. Allahoemme men ehyeytehoe mienna fe 'ehyiehie °alel 'islaam we men teweffeytehoe mienna feteweffehoe °alel 'iemaan.

“O Allah ! Vergeef onze levenden en onze doden, onze aanwezigen en onze afwezigen, onze jeugd en onze ouderen, onze mannen en onze vrouwen. O Allah! Laat diegene van ons die U in leven laat in de Islam leven en diegene onder ons die U doet sterven laat hem sterven in het geloof.”

(Als de overledene een volwassene man is): We khoessa hadzel meyyiete bierrawhi werrahati welmeghfieratie werridwaan. Allahoemme ‘ien kane moehsienen fezied fie ‘iehsaniehie we ‘ien kane moesie'en fetedjawez °anhoe we lekkihiel 'emne welboesjra welkeramete wezzoelfa bierahmetieke ya erhamerrahimien.

“En geef rust, vrede en gemoedsrust aan deze overledene. O Allah! indien hij goed was, vermeerder zijn goedheid, indien hij slecht was, vergeef hem zijn zonden. Ontvang hem met vertrouwen, vrede, vreugde en barmhartigheid, Meest Vergevingsgezinde onder alle vergevingsgezinden, doe het met uw zegen.”

(Als de overledene een volwassen vrouw is): We khoessa hadziehiel meyyietete bierrawhi werrahati welmeghfieratie werridwaan. Allahoemme ‘ien

kanet moehsieneten fezied fie ‘iehsanieha we ‘ien kanet moesie’eten fetedjawez °anha we lekkihal 'emne welboesjra welkeramete wezzoelfa bierahmetieke ya erhamerrahimien.

“En geef rust, vrede en gemoedsrust aan deze overledene. O Allah! indien zij goed was, vermeerder haar goedheid, indien zij slecht was, vergeef haar, haar zonden. Ontvang haar met vertrouwen, vrede, vreugde en barmhartigheid, Meest Vergevingsgezinde onder alle vergevingsgezinden, doe het met uw zegen.”

(Als de overledene een minderjarige jongen is): Allahoemmedj°alhoe lena ferata, Allahoemmedj°alhoe lena edjra, Allahoemmedj°alhoe lena sjafie°aw we moesjeffe°a, bierahmetieke ya erhamerrahimien.

“O Allah! Maak hem onze voorloper en maak hem voor ons een beloning en schat en maak hem voor ons een pleiter en aanvaard zijn pleidooi.”

(Als de overledene een minderjarig meisje is): Allahoemmedj°alha lena ferata, Allahoemmedj°alha lena edjra, Allahoemmedj°alha lena sjafie°atew we moesjeffe°ah, bierahmetieke ya erhamerrahimien.

“O Allah! Maak haar onze voorloopster en maak haar voor ons een beloning en schat en maak haar voor ons een pleiter en aanvaard haar pleidooi.”

g) De begraving in het graf: richting van de Ka°ba

Het is gebruikelijk dat een overledene zo snel mogelijk en liefst zonder kist begraven wordt. In oosterse landen is de begrafenis meestal binnen 24 uur, in de meeste Europese landen schrijft de wet echter voor dat er minimaal 36 uur tussen het tijdstip van overlijden en de begrafenis moet liggen. Als een moslim in een Europees land wordt begraven, brengen de mannen uit de familie het lijk in een kist naar de islamitische begraafplaats. Net als bij een orthodox joodse begrafenis worden vrouwen oorspronkelijk uitgesloten van deelname aan begrafenissen. Bij moslims is het een gewoonte dat er slechts één overledene in een graf komt te liggen.

Bij het graf aangekomen wordt het lichaam uit de kist getild en in een graf met bekisting gelegd met het gezicht in de richting van Mekka. Terwijl men de dode in het graf af laat dalen zegt men “Biesmiellahie we °ala mielletie Rasoeliellaah=In de naam van Allah en als volgeling van Allah’s boodschapper.”De lijkwade wordt aan het hoofd en de voeten losgemaakt. Het graf wordt zodanig gevuld dat de overledene op zijn rechterzijde blijft liggen. Vervolgens wordt drie keer een schep aarde in het graf gegooid door iedereen die aan de begrafenis deelneemt. Iedere schep aarde gaat gepaard met de bede:

Bij de eerste schep: Mienha khalaknakoem=Hiervan schiepen Wij u

Bij de tweede schep: We fieha nu°iedoekoem=En Wij deden u erin terug keren

Bij de derde schep: We mienha noekhriedjoekoem taraten oekhra=En hieruit zullen Wij u weer op laten staan, op de Laatste Dag.

Met de overblijvende aarde maakt men de bovenkant van het graf zoals de bult van een kameel.


De profeet Mohammed (vzmh) zei in een overlevering:

“Drie (zaken) vergezellen een dood lichaam: de leden van zijn familie, zijn bezittingen en zijn daden. Twee van hen gaan weg en een blijf achter. De leden van zijn familie en zijn bezittingen gaan weg, zijn daden blijven achter.” Boekharie & Muslim

h) Het bouwen van een graf en juridische bepalingen hierover

Moslims worden het liefst begraven in een eigen graf met onbepaalde grafrechten. Een graf mag niet worden opgeruimd.

Ter versiering iets op een graf bouwen is verboden. Het graf met kalk of cement verstevigen is in lichte mate verboden. Het is niet schadelijk als men met de bedoeling het graf niet verloren te laten gaan, iets op stenen schrijft. Meestal worden wel stenen geplaatst om de plaats aan te duiden, maar het graf wordt niet versierd. De zerk blijft beperkt tot een eenvoudige steen met gegevens als naam en data, soms ook voorzien van koranteksten en afbeeldingen van een moskee, gebruikelijk bij Turkse graven is de oproep het eerste gebed van de Koran te reciteren.

i) Nood aan een islamitische begraafplaats: waarom?

Moslims van Turkse, Marokkaanse en andere afkomst die in een Europees land sterven worden vaak in hun vaderland begraven. Vroeger was dat logisch, omdat ze zo konden rekenen op een uitvaart volgens de Islamitische voorschriften. Een begrafenis in het land van herkomst is door vliegkosten zeer kostbaar. Er zijn uitvaartverzekeringen met speciale buitenlandpolissen, zodat de kosten kunnen worden gedekt. Tegenwoordig kunnen er ook in sommige Europese landen islamitisch begraven worden. Zeker wanneer de directe familie in West - Europa woont, worden moslims steeds meer in een Europees land begraven.

j) Bezoeken aan graven: regels, verdiensten en doel

Het is voor mannen en vrouwen een vrome daad graven te bezoeken. Men kan daar soera Yasien, Tekasoer, drie maal ichlaas en éénmaal Fatiha lezen. Dit schenkt men aan de zielen der doden. Men kan overal op de wereld een stuk Koran lezen en het aan de zielen van de doden opdragen, dit is niet aan plaats gebonden. Het is namelijk absoluut niet de bedoeling dat graven plaatsen of voorwerpen van aanbidding worden of dat men iets gaat vragen van de doden.

Het is afkeuringswaardig bij de graven te zitten zonder Koran te lezen, er de plantengroei te vertrappen, op de graven te slapen, er zijn behoefte te doen, de struiken of bomen te kappen, of het gras uit te grond te trekken.

Zolang er vocht in de planten op een graf zit, zijn zij een verzoening voor de doden die eronder liggen.

Op de Dag des Opstanding zullen de martelaren direct hun plaats in het paradijs krijgen. De overige opgewekte doden zullen ondervraagd worden door de engelen Munkar en Nakir. Na de ondervraging krijgt de opgestane overledene een boek waarin hun leven is opgetekend. De rechtvaardigen ontvangen het in hun rechterhand en gaan direct door naar het paradijs van de engel Ridwan, de onrechtvaardigen ontvangen het in hun linkerhand en gaan direct door naar de hel, waar de engel Malik heerst.

Vragen

1. Hoe wordt de dood in de Islam opgevat?
2. Wat wordt er met "al-Barzach" bedoeld?
3. Wat zijn de regels en de duur van de rouw?
4. Wat zijn de regels bij de dood?
5. Wat houdt Tadjhïz al mayyit in? Geef er ook de nodige uitleg bij!
6. Welke regels dienen in acht genomen te worden bij het gebed voor de overledene?
7. Hoe wordt het gebed uitgevoerd?
8. Wat zijn de regels bij het begraven?
9. Hoe dient een graf eruit te zien?
10. Is er nood aan een Islamitische begraafplaats? Waarom?